“ เรียนเข้าไปลูก ถึงลูกจะเรียนโรงเรียนวัด พ่อไม่มีเงินยัดลูกไปโรงเรียนดีดี เรียนเข้าไปลูกเรียนเข้าไปให้มันได้เสีย ไม่ต้องมีแป๊ะเจี๊ยะ ไม่ต้องเสียใจหรอก ”
พ่อมีที่นา 12 ไร่อันไกลพ้น(ไกลจากบ้าน 10 กิโลเมตร) เป็นที่นาอยู่ในที่สูง น้ำไปไม่ถึง แห้งแล้งแต่ก็ต้องทนทำไป ถ้าไม่ทำก็อดกิน มีที่ปลูกบ้าน 2 ไร่อยู่ในหมู่บ้าน ซึ่งห่างจากตัวอำเภอ 10 กิโลเมตร ห่างจากตัวจังหวัด 60 กิโลเมตร เส้นทางการคมนาคมจากบ้านไปตัวอำเภอขรุขระ เป็นหลุมเป็นบ่อ หน้าแล้งเป็นหลุมลึก หน้าฝนน้ำท่วมถนนขาด(เฮ้อ...เวรกรรม) หมู่บ้านขนาดใหญ่ 200 หลังคาเรือน เรียกชื่อว่า บ้านเกาะแก้ว ตำบลเกาะแก้ว อำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์ เรียกว่าเป็นนิคมสร้างตนเอง ข้างหมู่บ้านจะเป็นหนองน้ำขนาดใหญ่ มีชื่อเรียกว่า ห้วยแก้ว เป็นแหล่งอาหารของหมู่บ้านเลยก็ว่าได้ มีวัด 1 หลัง โรงเรียน 1 หลัง สุขศาลาเล็กๆอีก 1 หลัง มีคุณหมอประจำอยู่หนึ่งคนเป็นเมียครูใหญ่ชื่อ คุณหมอหัสนา จันทร์สว่าง ทำงานตั้งกะสาวยันสูงอายุ
ชีวิตการเรียนเริ่มต้นที่โรงเรียนในหมู่บ้านนี่แหละ เข้าเรียน ป. 1 เลยไม่มีอนุบาล ครูใช้ช็อล์กเขียนกระดานเรียกกระดานดำ นักเรียนใช้กระดานชนวน เขียนง่ายลบง่าย สบายมาก เผลอๆเขียนไปกระดานแหว่งไป ไม่รู้หายไปไหน(เอ้า...ให้ทาย) ก็บอกแล้วตัวเล็ก เข้าแถวทีไรอยู่หน้าสุดจะบอกให้ แต่...ขอโทษทีครับท่าน หัวหน้าห้องน่ะรู้จักมั้ย ก็อาศัยว่าเรียนเก่ง นิสัยดี ดูแลความเรียบร้อย และดูแลเพื่อนๆได้ ก็เลยได้รับความไว้วางใจจากคุณครูประจำชั้น
กีฬาเหรอเล่นมาตั้งกะเป็นเด็กเล็กๆแล้ว ผู้ชายต้องฟุตบอลซิใครๆก็ชอบทั้งนั้นแหละ เนี่ยะก็ได้เป็นตัวแทนโรงเรียน ตัวแทนกลุ่มโรงเรียน ตัวแทนอำเภอ ไม่ได้คุย...เอาไว้เดี๋ยวเล่าช่วงกีฬาดีกว่า
เรียน ป. 1 – 6 สอบได้ที่ 1 ตลอดแหละ เค้าเรียกว่าเรียนดี กิจกรรมเด่น เป็นผู้นำ มุ่งอบรมบ่มนิสัยให้คุณธรรม ปัญญาล้ำสื่อสัมพันธ์ นำชุมชน เพื่อนร่วมชั้นเรียนเหรอนี่เลย มหาโคล ท้าว(ลูกผู้ใหญ่บ้าน) ป้อม(ลูกครูใหญ่) เขิ่ง ลี ( บ้านติดกัน) ชิต อำพร ถนอม เสริฐ น้อย ล้าน(คุ้มเขมร) ส่วนผู้หญิง มีแจ่ม เย็น(คุ้มส่วย) หวัง ผาง พนารัตน์(บ้านติดกัน) เอียด รุ้ง ราตรี(คุ้มเขมร) รวมแล้วก็ร่วมๆ 20 คนแหละ
โรงเรียนสมัยก่อนนะ เช้าขึ้นมาก็เรียนๆๆๆๆๆๆ พอตกบ่ายก็เล่นๆๆๆๆๆๆ ก็เล่นแบบว่าฝึกซ้อมกีฬาแต่ละชนิดก็ว่ากันไป(นี่คงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้บ้านนอกมีนักกีฬาช้างเผือกเยอะ แต่ถ้าหากว่ามีความพร้อมมากกว่านี้นักกีฬาบ้านนอกคงจะพัฒนาและยกระดับมากขึ้นกว่าที่เป็นอยู่)
พูดถึงคุณครูแต่ละท่านก็มีวิธีการบริหารจัดการกับลูกศิษย์ของท่านที่แตกต่างกันไป มีอยู่ท่านหนึ่ง เป็นครูประจำชั้น ป.2 ที่เรียนอยู่ ชื่อคุณครูสมพร เรืองศรี(แก้วม่วง) เป็นครูผู้หญิงแต่โหดมาก นักเรียนคนไหนทำผิดเป็นต้องโดน แต่ละอย่างหนักๆทั้งนั้น บิดพุงกะทิยังงี้ บิดหูยังงี้ ดึงจอนผมยังงี้ แปรงลบกระดานยังงี้ นี่ยังไม่นับไม้เรียวนะ อันนี้เป็นปกติของคุณครูอยู่แล้ว ใครที่ขึ้นมา ป. 2 เป็นที่ครั่นคร้ามของเด็กเกเร ก็ไม่เห็นมีผู้ปกครองคนไหนไปฟ้องต้นสังกัด ฟ้องหนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์
เด็กประถมต้นสมัยนั้นนะอ่านหนังสือคล่องก็แล้วกัน เขียนไทย คัดไทยทุกวันลายมือจึงสวย การอ่านหนังสือสมัยก่อนจึงมีผลมาถึงทุกวันนี้ วันไหนไม่ได้อ่านจะรู้สึกหงุดหงิดบอกไม่ถูก แต่ถ้าได้อ่านนะ สบายเนื้อ สบายตัว สมองโล่ง ทุกวันนี้อ่านหนังสือพิมพ์วันละ 2 ฉบับ(ซื้อเอง) มีไทยรัฐกับสตาร์ซอคเกอร์ ส่วนทุกวันจัทร์จะเป็นบางกอกรายสัปดาห์ หนังสือนิยาย อ่านแล้วสนุก ได้ความรู้ มีสาระครบถ้วน(เรียกว่าเป็นอาหารสมองทั้งนั้น
กลับจากโรงเรียนทำอะไรล่ะ ทุกคนต้องมีหน้าที่เป็นของตนเอง ที่บ้านก็มอบหมายให้ล้างจาน และงานประจำเลยคือหากับข้าว บ้านนอกท้องทุ่งนาดีที่สุดสมัยนั้นคือ การปักเบ็ดปลา เบ็ดกบ และวางตาข่ายดักปลา หรือบ้านนอกเรียกใส่มองนะแหละ ( แล้วไม่ต้องงงงงงงงงงงงงนะ เพราะปอต้นสมัยนั้นทำเป็นหมดแล้ว )......ยังไม่จบนะเนี่ย...นอนก่อนเดี๋ยวพรุ่งนี้เขียนต่อ พร้อมกับตอนต่อไป " อุบัติเหตุก่อนมัธยม "
